Minik bir fareyi vapur dümeninde rotasını seyrederken, küçük bir kız çocuğunu ruhlarla dolu bir dünyadan kaçmaya çalışırken, bir palyaço balığını evinin yolunu bulmaya çalışırken, örümcek ağlarının evrenden evrene fırlatılırken takip ettiğimiz animasyon bugün kağıda çizilen resimlerin hareketli görüntüsünden ibaret olmaktan çok daha fazlası artık…
Bilgisayar animasyonu ortaya çıkana dek geleneksel animasyon tekniği kullanılıyordu. Döncesinde de kesme tekniği ve boyama tekniği denilen teknikler kullanılmış. Geleneksel animasyon tekniği ise animasyonun yaygınlaşmasını sağladığı için birçok animasyon film bu şekilde ortaya çıkmış. Ne çok animasyon dedik daha durun bu kelimeyi çok kullanacağız. Geleneksel teknikte her bir kare el ile çiziliyor ve negatif filme çekiliyordu.
Émile Cohl adlı Fransız karikatürist ve animatör işte bu tekniği kullanarak 1908 yılında Fantasmagorie ismindeki ilk el ile çizilen animasyona imza atıyor. Émile Cohl, çocukluğunda resime ve çizim yapmaya ilgi göstermeye başamış. İlerleyen yaşlarında kukla tiyatrosu ve politik karikatür ile tanıșmıș ve çeșitli sektörlerde çalışmaya devam etmiș. Aç kalmayı göze alan Émile, bohem bir yaşam tarzını seçerek siyasi karikatürler çizmeye karar vermiş.
İlk Örnekler
Émile Cohl, 1878 yılında zamanın ünlü karikatüristi André Gill ile tanışıyor ve asistanlığını yapmaya başlıyor. Asistanlık yaparken aynı zamanda Gill’den eğitim de almış. Andre Gill ile çalıştığı yıllar boyunca sanat çevrelerince tanınmaya başlamış ve siyasi karikatürleriyle ünlenmiş. Cohl, Andre Gill hayatını kaybettikten sonra bir mizah dergisinde çalışmak üzere Londraya taşınmış. Bir süre burada çalışmış ve 1896’da Paris’e dönmüş. 1907 yılında ise James Stuart Blackton isimli İngiliz film yapımcısı, “Perili Otel” isimli animasyonu yapıyor. Fantasmagorie’den önce animasyon örnekleri var fakat bugün ilk animasyon örneği olarak Emile Cohl’un filmi biliniyor. Eee sonuçta Edison da Tesla’dan daha ünlü hale gelmedi mi. Émile Cohl, Perili Otel çıktığında Gaumont adlı film şirketinde senarist olarak çalışmaktaydı. Bu animasyon film Cohl’un dikkatini çekiyor ve Perili Oteli incelemeye başlıyor. Daha sonra “Hadi ben de uğraşayım şu animasyonla” diyor ve çalışmaya başlıyor. Herhalde böyle demiştir yani sonuçta adam karikatürist.
Fantasmagorie İsmi
Animasyon, 1908 yılının Şubat ayından Mayıs’a kadar 700 kareden fazla çizimle tamamlamış. Fantasmagorie ismi de iskeletlerin, iblislerin olduğu tuhaf fantastik unsurları içeren bir korku tiyatrosu türünden geliyor. Çünkü filmde şarap şişesinin bir çiçeğe dönüşmesini, çiçeğin de file dönüşmesini izliyoruz hatta hep beraber izleyelim şuradan ne dersiniz ? Filmin gösterimi 1908 yılının ağustos ayında gerçekleşmiş. Émile Cohl filmin gösteriminden sonra iki animasyon daha yapmış ve hepsini aynı yıl içinde tamamlamış. Bu filmlerinde de yine tebeşir ile çizilmiş gibi görünen bir biri ardına dönüşen resimler mevcut. Bunlar hep illüzyon işte…
Ahh Émile !
Émile, Gaumont şirketinden ayrılıp Pathe için çalışmaya başlamış daha sonra buradan da memnun kalmayıp ayrılmış. Cohl, New Jersey’deki bir film stüdyosu için çalışmak üzere ailesiyle Amerikaya taşınmış. Burada hatırı sayılır başarılar elde etmiş ancak birinci dünya savaşı patlak verince Paris’e dönmek zorunda kalmış. Savaş sırasında yaptığı filmleri gösterime sokamamış savaş sonrasında da yaptığı karikatürlerden ve filmlerden kazanç elde edememiş. Büyük buhran döneminde mali olarak iyice çıkmaza girip yıllarca yoksul yaşamış. Seksen yaşında ise masasındaki mumun sakalını tutuşturmasıyla yaralanmış ve kaldırıldığı hastanede kısa bir süre sonra hayatını kaybetmiş. Niye hep böyle bitiyor bu hikayelerin sonu ? Her şeye rağmen bugün Fantasmagorie “ilk animasyon film” Émile Cohl ise “animasyonun babası” olarak tarihe geçmiş durumda.